Een katalysator is een auto-onderdeel dat zich bevindt in het uitlaatsysteem van een voertuig. Het is verantwoordelijk voor het omzetten van schadelijke gassen die vrijkomen bij de verbranding van brandstoffen naar onschadelijke stoffen. Na verloop van tijd kan de katalysator zijn efficiëntie verliezen door een beschadiging of deze kan verstopt raken door een onvolledige verbranding van brandstoffen.
De werking van een katalysator
Tijdens de verbranding van brandstoffen zoals benzine, diesel en LPG komen er verschillende schadelijke stoffen vrij. Sinds begin jaren 90 is een katalysator verplicht voor alle nieuwe auto’s in Nederland.
Deze schadelijke stoffen worden in de katalysator omgezet in onschadelijke stoffen dankzij een chemisch proces. Zo wordt koolstofmonoxide (CO) omgezet in koolstofdioxide (co2), stikstofmonoxide (NO) in stikstof en koolwaterstof (CH) in waterdamp (H2O). Tijdens dit proces lopen deze stoffen door een keramisch blok in de katalysator met kleine kanalen. Dit keramische blok zorgt voor de katalyse van de stoffen.
Op de wanden van dit keramische blok, ook wel het monoliet genoemd, bevindt zich een coating die voorzien is van edelmetalen; platina, palladium en rhodium. Door deze drie edelmetalen wordt dit type katalysator daarom ook wel een drieweg katalysatoren genoemd. Deze coating zorgt voor een katalytische werking die schadelijke uitlaatgassen omzet in niet schadelijke gassen.
Controle van de katalysator
Tijdens de APK van het voertuig zal ook de katalysator onder de loep genomen worden om er zeker van te zijn dat deze niet beschadigd of verstopt is. In principe zou een katalysator een autoleven mee moeten gaan, maar een dusdanige onvolledige verbranding of een andere beschadiging kan hiervoor roet in het eten gooien. Tijdens de APK zullen de uitlaatgassen gecontroleerd worden op de aanwezigheid van schadelijke stoffen. Als het de katalysator niet door deze test heen komt zal de katalysator vervangen moet worden.
Is complete vervanging van mijn katalysator altijd nodig?
Compleet vervangen is niet altijd nodig en bij sommige auto’s ook lastig in verband met schaarste van specifieke modellen. Vooral bij oude en zeldzame auto’s zijn de geschikte katalysatoren weinig in omloop waardoor het een duur grapje kan worden. Gelukkig is er ook een andere mogelijkheid. Met een katalysator revisie kan je enkel het binnenwerk van de katalysator vernieuwen waardoor de katalysator in principe weer zo goed als nieuw is.
Wat is dan het verschil tussen een katalysator en een roetfilter?
Roetfilters en katalysatoren zijn beide ontwikkeld om schadelijke uitlaatgassen te verminderen en veel mensen zijn zich niet bewust van de verschillen tussen deze twee. Kortweg ligt het verschil in de methode hoe deze twee onderdelen de uitlaatgassen verminderen en welke soort gassen zij verminderen. Bij een katalysator worden deze gassen op een scheikundige manier omgezet naar minder schadelijke gassen. Een roetfilter vangt de schadelijke roetdeeltjes op en zal deze na verloop van tijd verbranden. Een proces dat ook wel regeneratie genoemd wordt.
Beide onderdelen worden ook op een andere plaats in een voertuig geplaatst. Een roetfilter wordt dichtbij de motor geplaatst, want hier vindt ook de verbranding plaats. De katalysator zul je tegenkomen net voor de uitlaat als laatste filter van de gassen.
Weet jij wat de huidige staat van jouw katalysator is? Laat deze regelmatig controleren om beschadigingen en verstoppingen te voorkomen!
